#88 computerspaghetti, Dirkjan en mensenhanden

Dag lieve bezoekers van deze pagina, maken jullie je ook zo´n zorgen over de ontwikkeling van AI en vooral over de rotgang die ermee gepaard gaat? Nou, ik wel.

Waar eerst een computergegeneerde Will Smith die spaghetti eet nog wel lollig was, je kon duidelijk zien dat de computer het nog niet helemaal in de vingers had, lijkt het een half jaar later plotseling levensecht. En daar is niks lolligs meer aan.

Nu zijn we al op een punt aangekomen waarin “feiten” ter discussie staan – met daarin een grote rol voor het internet, maar als de ontwikkeling van AI in dit tempo doorgaat is straks helemaal niet meer duidelijk wat nu echt is of fake. Stel je voor dat er een paar gekken op het idee komt om een computer een filmpje te laten genereren waarin, laten we zeggen, Geertje Wilders daadwerkelijk een Koran verscheurt? Nou, dan heb je de poppen aan het dansen hoor. 

Nu hadden we laatst in de bieb een spel waar mensen 10×2 plaatjes voorgeschoteld kregen. De ene was gegenereerd, de ander was een echte foto. Aan de deelnemer om te raden welke foto echt was. Nu was ikzelf behoorlijk opgelucht dat ik al die keren dat ik het spelletje deed alle 10 de foto’s goed geraden had (AI heeft nog wat moeite met diepte en scherpe randjes), maar er waren ook veel mensen die bij aardig wat foto’s het verschil niet konden zien. Na verloop van tijd vond ik het eigenlijk helemaal geen leuk spelletje meer.

Ook in de bieb: regelmatig glijden er jeugdboeken door mijn handen. En deze week toevallig een jeugdboek waarvan de cover mijn aandacht trok. De cover bestond uit een drietal kinderen die voor een groot kasteel stonden, een spannend boek zo te zien. Alleen, er was iets met die illustratie. Het kasteel was op een vreemde manier symmetrisch, te symmetrisch en de kleurkeuze was wat vreemd. De randen van de figuren en het kasteel was net niet scherp genoeg en over de covertekening hing een soort van waas. Iets wat ik niet zo snel voorbij zie komen in het werk van (digitale) illustratoren. Nu ook al de boekenwereld, dacht ik. Potjandorie, zijn dan zelfs de jeugdboeken niet meer bestendig tegen dit soort waanzin?

Bovenstaande vat de weerzin die ik voel jegens AI een beetje samen: het slaat alle creativiteit dood.

Over wat creativiteit precies is wordt veel gesproken en afgevraagd. En daar komen vaak verassend creatieve antwoorden op. Zelf denk ik ook geregeld na over die vraag: wat is creativiteit nu eigenlijk? Ik stel het me zo voor als iets uitwendigs wat naar binnen komt, zich van je maag naar je hoofd verplaatst en daar rijpt totdat het klaar is om naar buiten te gaan. Vanaf je hoofd stroomt het langzaam naar je armen en tenslotte naar je handen. Dan is het tijd om er wat mee te doen. Of dat nu schrijven, schilderen, tekenen of gitaar spelen is: alles komt uit je handen.

Overigens hoef je volgens mij niet per sé artistiek te zijn om een creatief persoon te zijn. Ik ken mensen die een bouwval binnenlopen, even rondkijken met hun handen in hun zij, een toontje fluiten en dan precies weten hoe ze het hele zooitje aan moeten pakken. Dat is ook creativiteit – en volkomen bewonderenswaardig wat mij betreft.

Afijn, gister, nadat ik wat had getikt over Dirkjan en het beeldverhaal, kwam er plotseling veel samen wat een kwartje deed laten vallen. Toen ik met dat boek in mijn handen stond en verbluft was over de AI-gegeneerde cover, bedacht ik me weer dat creativiteit uit je handen komt. Tegen diegene die verantwoordelijk is voor dat computerprentje zou ik heel graag willen zeggen: gebruik die handen om in plaats van wat prompts in een computer te tikken om je mouwen op te stropen! Luizak! Aan de slag!

Nogmaals Dirkjan: voor een gag, zoals het zo feestelijk klinkt in de stripwereld, heb je een idee nodig. Dat zou je samen kunnen vatten in wat prompts en dan AI de opdracht geven er een strip van te maken. Maar dan zou het nooit worden wat je bedoeld. Je hebt er ook een persoonlijke tekenstijl en een gevoel voor humor bij nodig. Dat ontbreekt bij een computer. Er zit dus niks anders op, dan toch je handen te gebruiken. De enige manier om dat wat er in je zit naar buiten te brengen.

En dan zou ik nog graag de kans willen aangrijpen om de heerlijke illustraties van Fiep Westendorp in het zonlicht te houden. De manier waarop zij haar figuren kon afbeelden. Soms zijn de figuren inktzwarte silhouetten, soms omlijnt door een scherpe kroontjespen. En het kleurgebruik! Een verzameling ballonen is bij Fiep een feestje om te zien! Plaatjes waar je vrolijk van wordt en die je doen laten verwonderen. Hoe kreeg ze dat toch voor elkaar? Wat zou ik graag eens over haar schouder meegekeken willen hebben. Die twee dingen: vrolijk worden van tekeningen en over de schouder meekijken bij de maker ervan, zou bij AI nooit mogelijk zijn.

Nou, ik heb wel genoeg mijn gal gespuwd over AI.

Gebruik je handen! Het is niet voor niets ons meest vernuftige lichaamsdeel en het meest moeilijke lichaamsdeel voor kunstenaars om af te beelden, maar er is een reden waarom het mensen toch wél lukt, en AI het nog steeds niet goed voor elkaar krijgt. 

Fiep ❤️