JMZWAAN

In Europa – proloog Als ik de vraag zou krijgen welk boek hét beste geschiedenisboek ooit is, zou ik meteen naar de boekenkast lopen om er een dikke pil uit te pakken. Er bestaan zoveel mooie, goede en interessante geschiedenisboeken (en stripboeken), maar ééntje steekt daar toch wel echt met kop en schouders bovenuit. En het is dit jaar 20 jaar geleden dat het boek uitgebracht werd. Het beste geschiedenisboek ooit blijft, in mijn optiek, In Europa van Geert Mak. Europese Steinbeck Geert Mak is geen historicus, zoals hij dat zelf vaak op bescheiden toon benadrukt. Hij is een journalist. Maar dat juist die twee dingen, journalistiek en geschiedkunde, bijzonder goed samengaan, heeft Mak met zijn In Europa bewezen. Er is geen ander boek als dit boek. Het zijn twee reizen die Mak hier maakt: eentje door het Europa van 1999 en eentje door die hele akelige, spannende, bewonderingswaardige en dynamische twintigste eeuw. Hij liet zich er voor inspireren door John Steinbeck, een Amerika...

Er bestaat een stukje tekst die ik ooit hoorde bij een voorstelling van Omdenken, en waar ik vaak aan denken moet. Onze jeugd heeft tegenwoordig een sterke hang naar luxe, heeft slechte manieren, minachting voor het gezag en geen eerbied voor ouderen. Ze geven de voorkeur aan kletspraatjes in plaats van training… Jonge mensen staan niet meer op als een oudere de kamer binnenkomt. Zij spreken hun ouders tegen, houden hun mond niet in gezelschap… en tiranniseren hun leraren. Klinkt het je bekend? Je zou het zomaar een oom of tante op een kringverjaardag kunnen horen zeggen. De tekst stamt al uit 500 voor Christus en is opgetekend door Socrates. Ik denk er vaak aan omdat het zo tijdloos en menselijk is. En hoewel ik niet zo’n fan van de term ‘de geschiedenis herhaalt zich’ ben, kun je in de geschiedenis vaak bepaalde dingen terug zien komen. In de jaren 60 bijvoorbeeld kon je ouderen horen mopperen op dat langharig werkschuw tuig.  Met die kreet uitte ze hun onvrede over de me...

Het is september 2014 als journaliste Rosanne Kropman zand door haar zeef laat stromen. Als ze een tijdje gezeefd heeft, ziet ze een handjevol kiezelsteentjes liggen. Als ze beter kijkt ziet ze dat het stukjes glas zijn. Het zijn resten van zwarte, bruine en gevlekte brilmonturen. Ze zeeft door. In de minuten die daarop volgen vindt ze naast glas en fracties van brillenpootjes ook verbleekt roze plastic. Het blijken versplinterde stukjes kunstgebit. Het gebied waar ze archeologen meehelpt de bodem te onderzoeken zou je kunnen zien als het grootste Nederlandse massagraf. Alleen ligt het niet in Nederland, maar in een desolaat bos in Oost-Polen, vlak bij de grens met Belarus en Oekraïne. Ze is in Sobibor, de plek waar tijdens de Tweede Wereldoorlog een vernietigingskamp heeft gestaan. Het doel van de archeologen: de herinneringen opgraven en de plek in kaart brengen waar tussen begin mei 1942 en oktober 1943 naar conservatieve schatting 170.000 Joden zijn vermoord. Andere schattingen...

De zon gaat weer schijnen! De plannen van het nieuwe kabinet werden gepresenteerd. Hoera! We mogen weer 130 op de snelweg! Huppakee, weg met die lentekriebelbeestjes uit het onderwijs, alles wat niet ‘neutraal’ is verdwijnt uit de lesstof! Meer belasting over cultuur en boeken! Ka-ching! Er zijn nog wel meer plannen, maar dit zijn na 6 maanden overleg, 6 maanden nogmaals, de punten die werden uitgelicht op die ‘historische dag’. ‘De zon gaat weer schijnen,’ zei Wilders daarbij.  Jarenlang heeft ‘ie cultuur afgeschilderd, verdacht gemaakt zelfs, als linkse hobby en iets elitairs. Nu kun je het kliekje dat zich in de grachtengordel verschaard gerust elitair noemen van mijn part, daar valt heus wel wat over te zeggen, maar Nederland is groter dan Amsterdam. De cultuursector is groter dan Amsterdam. Iets waar doorgaans vooral die gevreesde linkse grachtengordelmensen aan herinnerd moeten worden. Wilders, en de rest van de coalitie, heeft dus geen enkel voornemen cultuur breed ...

Van DUO mocht ik gratis met het openbaar vervoer, toen ik me had ingeschreven voor de zorgopleiding. Ik vertikte het. De 141, de overvolle bus die tussen Urk en Kampen rijdt, zeg maar de hel op wielen, liet ik voorbijrijden. Er stond een fiets die ik gebruiken kon, en dat stukje tussen Urk en Emmeloord zou ik prima elke dag kunnen trappen. In de ochtend had je tegenwind. In de hoop ’s middags de wind in de rug te hebben trapte je door. Maar de polderwind is zelden iemand gunstig gezind. Soms was het niet eens mogelijk te bepalen van welke richting hij kwam. Dan leek het of hij vanaf alle kanten op je af woei, en het fietspad langs de Urkerweg werd langer en langer. Het werd najaar, de wind joeg steeds steviger door het polderlandschap, en na de eerste keer natgeregend te zijn gaf ik er de brui aan. De ochtend erna liet ik de fiets staan en liep ik naar het dichtstbijzijnde bushokje. Omdat de Urkerweg afgesloten is voor wegwerkzaamheden dien ik om te rijden via Nagele of Espel. Daar...

Heerlijk he, langzaam druppelt binnen wat er nu echt gebeurd is in Malmö. Joost Klein werd gediskwalificeerd omdat hij een ‘dreigende beweging’ gemaakt zou hebben richting een medewerkster. Bij die dreigende beweging, wordt nu gezegd, zou er een camera uit handen geslagen zijn. Tsja, dat is niet netjes. Daarbij was volgens omstanders Joost Klein ‘behoorlijk agressief’. Volgens Cornald Maas zou het incident juist ontzettend meevallen. De AVROTROS-baas stelt dat er niemand is aangeraakt en de NPO briest nog steeds na: diskwalificatie was buitenproportioneel. Waar zat 'm die agressie dan toch in? Beatrice de Graaf stelde op X dat het eigenlijk wel interessant was hoe buitenlandse media over het incident berichten. Hier was men vooral boos omdat Kleins gedrag heus wel meeviel. Het buitenspel zetten van de artiest was overtrokken. Maar een Duitse krant kopte dat het incident vooral het gevolg was van het ‘falen van een artiest om het hoofd koel te houden’. Ze wilde maar zeggen: wa...

Wat een gezellige wanorde was dat gisteren he? Het is een avond vol verbazingwekkende acts, met nog meer verbazingwekkende personen, en afgrijselijke, werkelijk afgrijselijke muziek. Maar goed, alle landen op een podium voorbij zien komen, de puntentelling en de spanning tot het laatste moment voor wie er met de trofee naar huis mag, heeft wel wat natuurlijk. Voor mij is het Eurovisie Songfestival toch vooral een Europees feestje, waar iedereen zich kan uitleven zoals ‘ie wil en het beste liedje nooit wint. Donderdagavond besloten we toch om de televisie even aan te zetten. Het optreden, en vooral de hele show eromheen, van Joost Klein was toch wel echt vet. De hele zaal zong mee, iedereen werd meegenomen naar dat halve minuutje hakken. Ik zou het echt geweldig hebben gevonden als Europapa op één was geëindigd. Maar vrijdagochtend werd Klein ineens een strobreed in de weg gelegd. Hij mocht niet mee repeteren, en op X (voorheen Twitter) kwam er een geruchtenmolen op gang. Valse aannames...

Door een wegafsluiting moesten we zomaar een omweg maken van pak ‘m beet twintig kilometer. Er kroop een vervelende kramp in mijn been, maar toen het landschap eenmaal begon te glooien en we door het Drents-Friese Wold reden, nam ik dat landschap in me op en vergat het nare gevoel in mijn bovenbeen. Wonderlijk toch, hoe natuurschoon je af kan leiden van lichamelijk ongemak. Toen het landschap weer vlak werd, stuitte we tegen de Drentse Hoofdvaart en moesten we noodgedwongen het kilometerslange kanaal volgen voordat we eindelijk op bestemming zouden zijn. Kilometers, met af en toe wat huisjes, verder alleen het grote niets. Hollands Siberië werd dit gebied ooit genoemd. En te meer het gevoel ons bekroop van de bewoonde wereld af te geraken, temeer ik de bijnaam begreep. Veenhuizen. Eén van de koloniën die door Maatschappij van Weldadigheid werd gesticht. Een zekere Johannes van den Bosch trof na zijn terugkeer uit Nederlands-Indië een land vol paupers en landlopers aan. Daar moet wat ...

Omdat september mijn vakantiemaand is en het nog wel een tijdje duurt voordat het zover is, besloot ik om deze week een weekje vrij te nemen. Je moet toch wat met die verlofuren. Een collega had gevraagd of ik nog plannen had, of weg zou gaan, maar ik had mijn hoofd geschud en een aantal klusjes opgenoemd die al tijden liggen te wachten. Zo ligt er een bureau vol met rommel waar ik zelf niets meer mee doe, maar ik te waardevol acht om weg te gooien. En ik gooi sowieso liever geen dingen weg. Het is maar een heel klein stukje naar de kringloop, maar dat korte ritje lijkt op één of andere manier een dagtrip te zijn.    Gisterochtend maakte ik een lijstje met dingen die ik deze week van mezelf moet doen. Naar de kringloop, dit opruimen, dat opruimen, een ritje naar de vuilstort en nog eens wat opruimen. Op hetzelfde moment stuurde een vriend of ik zin had om te suppen. Dat had hij nog nooit gedaan en wilde hij altijd nog eens doen. Het was goed weer en het zou zonde zijn er ...

Als je op regelmatige basis een blog wilt onderhouden, moet je ook iedere dag iets maken. De afgelopen dagen wilde ik wel bloggen, maar als ik eenmaal achter een leeg documentje zat had ik geen flauw idee waarover ik dan moest bloggen. Dat zal komen omdat ik de laatste dagen minder actief ben geweest. Wel actief met andere dingen hoor. Werk natuurlijk, polderlezingen organiseren, vrienden, boerderijbezoekjes, andere verplichtingen en buiten dat wilde ik ook gewoon eens lekker met een boek op de bank. Over boeken lezen zou ik meer kunnen bloggen, maar dan wordt het een boekenblog, wat overigens geen gekoesterde ambitie is. Maar nu ben ik toch al bezig. Zo las ik het Boekenweekessay ‘Boto Banja’ van Raoul de Jong, waarin hij schrijft over een zeilreis die hij maakte, wat ook een reis op zoek naar zijn roots was. Naar het geheime genootschap van dansende schrijvers, uit het begin van de vorige eeuw. En over wat hen bond: allen hadden ze voorouders uit Afrika, die naar de nieuwe wereld...