schrijfoefening: zondagochtend

Zondagochtend, een moment van rust in een drukke week. Meestal begint de zondag voor mij met het ontwaken uit een diepe slaap, douchen, kopje koffie en wat rommelen in mijn appartementje met de teevee aan op de achtergrond. Altijd afgestemd op NPO 2. De zondagochtend is daar gevuld met programma's van respectievelijk de EO en de KRO. Antoine Bodar neemt me even mee naar Rome, waar hij midden op het sint Petersplein de kijker bijpraat over de ontwikkelingen in Vaticaanstad en de Katholieke wereld, gevold door een Eucharistieviering. Ja mensen, de K van KRO staat nog altijd voor Katholiek. 

Een Eucharistieviering is vergelijkbaar met onze protestantse avondmaalviering. Hoewel we veel gebruiken en liederen delen met de Katholieken, is toch alles een kwartslag anders. Ik vind het altijd wel interessant. Dan is er ruimte voor Protestants Nederland en zendt de EO een jongerendienst en een selectie van Nederland Zingt uit. De liederen en gezangen, maar vooral de samenzang, voelt vertrouwd.  

   Twee dingen die ik opmerkte deze ochtend: de jongerendienst stond in het teken van Halloween. Een gekke gewaarwording om een band christelijke liederen te zien spelen in de aanwezigheid van uitgeholde pompoenen. Het stond wel sfeervol, dat wel. 
   Het tweede wat opviel was dat er in het gebed van de Eucharistieviering aandacht gevraagd werd voor de klimaattop in Glasgow. In positieve zin overigens, en waarom niet? Is het ook niet onze taak om zorgvuldig met de wereld om te gaan? 

Ik probeer het wel, heus wel. Ik probeer duurzaam te leven. Het appartementje dat ik betrek is gasvrij en voorzien van zonnepanelen. Het water dat uit de douche komt is op tempratuur gebracht door een warmtepomp. Niet dat dat een bewuste keuze was; dit appartement was voor mij, vrijgezelle jongere, de enige mogelijkheid om op mezelf te gaan in deze tijd van crisis op de woningmarkt. 
   Toch kan ik wel degelijk zelfstandig keuzes maken om duurzamer te leven. Als ik in de supermarkt voor het schap met toiletpapier sta, kies ik voor de ecologische variant. Misschien heeft dat een minder verfijnde afveegervaring tot gevolg, maar ach, als een rauwe kont mijn luttele bijdrage kan zijn voor een beter klimaat, dan heb ik dat er voor over. 
   Zonder gekheid, duurzame keuzes maken is vaak niet moeilijk. Ik was mijn kleding met milieuvriendelijk wasmiddel, doe de vaat op de hand, draai de verwarming een graadje lager en slaap onder een eco-vriendelijk dekbed. Ik verzamel mijn glazen en plastic flessen om ze netjes weer in te leveren en ik scheid netjes mijn afval. Met ongeveer anderhalve week heb ik een half zakje vol verzameld, waarvan de de meerderheid niet uit plastic, maar aluminium cupjes van al die kopjes koffie beslaat. Misschien toch maar minder koffie drinken, of op zoek gaan naar een duurzaam alternatief. 
   

Kan ik op deze manier het tij keren en de gevolgen van de klimaatcrisis van ons afwenden? Ik ben er niet van overtuigd. Waar ik wel van overtuigd ben is dat kleine stappen die je zelf kunt maken, wel degelijk kunnen bijdragen aan verandering. Ik probeer zo min mogelijk online te bestellen en mijd sites zoals AliExpress en winkels zoals de Action als de pest. Al is het maar omdat zulke winkels een nadelig effect uitoefenen op mijn gemoedstoestand. Maar sites en winkels die volstaan met in Azië geproduceerde plastic rommeldingetjes blijven maar groeien, omdat deze winkels voor veel mensen een goedkopere optie is in een steeds duurder wordende maatschappij. Kijk, mijn autootje rijdt nog steeds op benzine. Een elektrische auto, zou ik er een willen, is voor mij simpelweg onbetaalbaar. Laat staan als je nog eens een gezin moet onderhouden. 

Gister stond er in de Trouw een stukje waarin de schrijfster naar haar lezers opriep een reactie te versturen. Het ging over de zorgen voor een stijgende zeespiegel, die volgens experts sneller dreigt te stijgen dan alvorens werd voorspelt. Haar vraag aan de lezer: maakt u zich zorgen over de stijging van de zeespiegel of vind u het paniek om niks? 
   Mijn antwoord op deze vraag: geen van beide. Geboren en getogen op Urk, ooit een eiland in de woeste Zuiderzee, zie ik elke dag het resultaat waarvan wij, Nederlanders, toe in staat zijn. Dijken werden gelegd, de zee getemd en het dorp grenst nu al decennialang aan akkers op vruchtbare poldergrond. De Zuiderzeewerken gelden als hét vaderlandse voorbeeld van de overwonnen strijd tegen het water. Al honderden jaren zetten we de natuur naar onze hand. Maar dat er minstens drie gemalen nodig zijn om diezelfde polder, en onze voeten, droog te houden, wordt nauwelijks verteld. De strijd lijkt dan misschien gewonnen, maar achter de schermen zijn mensen en machines dag en nacht bezig om de helft van ons land droog te houden. 

Gek ook eigenlijk, dat mensen en politici die hun mond doorgaans vol hebben van het beschermen van onze Nederlandse identiteit, totaal onverschillig zijn of zelfs weerstand bieden als het om de klimaatcrisis gaat. In een land dat voor de helft onder de zeespiegel ligt, die dus aan het stijgen is, zou je verwachten dat er alles op alles gezet zou worden om juist die Nederlandse identiteit te beschermen. Als de zeespiegel inderdaad zou hard gaat stijgen, bestaat Nederland dan over een, pak 'm beet, 200 jaar nog wel? En welke identiteit blijft nog over van een land dat is ondergestroomd? 

Misschien ben ik wat te paniekerig, of zie ik het allemaal wat somber in. Terug naar de lezersvraag van Trouw: het is niet zozeer dat ik me zorgen maak over ons kunnen. Onze geschiedenis staat vol met voorbeelden die onze veerkracht laten zien - het is de heersende onverschilligheid die me zorgen baart.