#126 diebre, dier'bre, dierbare liederen

Laatst, in een vrolijk gestemde bui, floot ik zomaar een deuntje van Elly en Rikkert. Ik geloof dat het Maak een Vrolijk Geluid voor de Heer was. In de tijd dat ik nog vrijwilliger was bij de zondagavondradio (een heerlijk programma waar kinderen zo niet vaker volwassenen plaatjes aanvroegen voor ‘alle zieken en bedroefden’), was dit nummer de topper van de avond.

Muziek uit je jeugdjaren blijven je altijd bij, wordt er wel eens gezegd. Wat er in de Top40 stond of er op TMF werd gedraaid toen ik een jaar of 14 was zou ik niet meer weten, maar start een Elly-en-Rikkertje in en de woorden volgen als vanzelf. Zing en fluit! Fwieuw-fwieuw-fwieuw! Roep het uit! Oi, oi, oi! Maak een vrolijk geluid voor de Heer!

Zo is dat ook met enkele psalmen en gezangen. ’t Hijgend Hert (Psalm 42) blijft je altijd bij, al is het maar omdat het beeld van een uitgeputte hinde bij een waterbron zo lekker tot de verbeelding spreekt. Zo beeldde ik mij dat nochtans in tijdens het zingen. Sommige teksten, waaronder ook zeker psalmen, zijn bijzonder geschikt voor de jeugdige fantasie.

Van al die liederen die gezongen werden blijf ik toch een voorliefde koesteren voor bepaalde liederen in het bijzonder; die uit het bundeltje van Johannes de Heer.

Dat komt, en nu maak ik even een sprongetje hoor, ik heb jaren gedacht dat ‘diebre’ een bestaand woord was, waarvan ik de betekenis niet wist. Je zong wel vaker woorden die je niet begreep.

Diebre klinkt als een Frans leenwoord, maar dat is het natuurlijk niet. Het wordt gezongen in de derde vers van Welke Vriend Is Onze Jezus, in de volgende zin: ‘dierbr’e Heiland! Onze toevlucht!’
Overigens begint dat vers met ‘Zijn wij zwak, belast, beladen, en ter neêr gedrukt door zorg!’
Prachtig Nederlands taalgebruik, zoals je dat nog zelden ziet. Ben je ooit in een toestand geraakt waarin je je zwak, belast, beladen hebt gevoeld en je werd ter neer gedrukt door zorg? Dan zit je er behoorlijk doorheen hoor.

Welke Vriend Is Onze Jezus is al een oud lied, geschreven door een Canadees van Ierse afkomst in de 19^e eeuw. Zoals het vaker ging met die liederen vonden ze hun weg weer naar Europa. Hier werden ze vertaald, maar omdat de melodie dus al bepaald was, moest je zo’n vertaling daar wel in weten te proppen. Dierbare werd zo dierbr’e.
In De Lichtstad, zoals Lichtstad Met Uw Paar'len Poorten liefkozend wordt afgekort, wordt bijvoorbeeld 'deze' omwille van de melodie deez’. Nimmer heeft men op deez’ aarde…

Zo zijn er nog tal van voorbeelden op te noemen.

Soms moet je spelen met taal om het te laten werken. En gewerkt heeft het: die liederen worden al eeuwenlang op verschillende plekken van de wereld gezongen. Ook psalmen en gezangen. Goed, hier en daar verschijnt er eens een hernieuwde uitgave van een bundeltje, en zo nu en dan wordt er gekibbeld of het op hele of halve noten gezongen moet worden. Maar laten we van het taalgebruik afblijven. Die is prachtig zoals ze is.

Overigens mag ik daarbij opmerken dat orgelspel en samenzang voldoende zijn voor dit soort liederen? Alsjeblieft geen drumstel en zacht gitaartje! Alsjeblieft niet! 

Vooruit, een trompetje wordt getolereerd. We blijven Hervormd.

Hieronder, om af te sluiten, het Zweedse origineel van De Lichtstad. Vergeef me het in elkaar geknutselde filmpje, een beter exemplaar is niet voorhanden.