#254 Leer mij Makjan kennen

Gisteravond tijdens een lezing over haar boek en tentoonstelling, liet Mandy van Dijk een foto zien van de ‘Makjan’. Een torpedoboot die ten tijde van de Eerste Wereldoorlog in de haven van Urk lag om ontsnapte krijgsgevangenen terug te brengen naar Duivelseiland. 

Urk kent ook een straat ‘Makjan’. Heb ik altijd een beetje een vreemde straatnaam gevonden en ik wist nooit waar de term zelf op sloeg. Het zal wel iets uit de Zuiderzeetijd of iets nautisch zijn, dacht ik tot voor kort, of een zeebank. De omliggende buurten heten immers Ankerplaats en Middelbuurt.

Ook heet er een straat, nooit geweten, ‘Havelaar’. Vernoemd naar de veerdienst tussen Urk en Kampen, zo begreep ik van een erfgoeddeskundige. Maar wat betekent Havelaar zelf dan? Misschien een vogelsoort? Na wat zoeken op Google kwam ik niet verder dan dat Havelaar afkomstig is van Max Havelaar, de 19^e -eeuwse koloniale aanklacht van Multatuli.

En Indonesië is ook meteen de link met Makjan. Want urenlange zoekpogingen op Google ten spijt, kom ik niet verder dan een vulkaaneiland in de Noord-Molukken die de naam Makian draagt. Op een oude kaart staat het vulkaaneiland aangeduid als Makjan, waarschijnlijk zo uitgesproken en op die manier door de Nederlanders opgeschreven.

Makjan vind ik ook altijd een opvallende naam, omdat het mijn eerste voornaam bevat. Misschien is het wel een bijnaam voor een vergeten zeeheld ofzo, peinsde ik vanochtend boven een kopje koffie. Een verbastering van bijvoorbeeld ‘Makke Jan’. Of misschien een Indonesische manier om de naam Jan Mak uit te spreken. Want zoals het gaat met dit soort vreemdsoortige online zoektochten, ineens vind je jezelf terug in één of andere familiestamboom. Mak was ten tijde van de Nederlandse overheersing een veelvoorkomende familienaam in Indonesië.

Veel te vergezocht allemaal natuurlijk. En het klopt ook niet: een achternaam is in een groot gedeelte van Indonesië ongebruikelijk. In het paspoort van Soekarno stond gewoon ‘Soekarno’. Zo leer je nog eens wat.

Het bracht me wel naar een pagina over Makke Janne, een kastanjeboom van 300 jaar oud die een blikseminslag én de hakwoede van Keizer Wilhelm II heeft overleefd. Prettige bijvangst.

Goed, de meest plausibele theorie is dus: de straat Makjan is vernoemd naar de torpedoboot Makjan, die op zijn beurt weer is vernoemd naar het Molukse vulkaaneiland Makian.

Kan ook zijn dat ik compleet scheef zit. Wie meer weet mag het zeggen.