#259 Lekker strepen

Van een Emmeloordse lezer kreeg ik onderstaande foto’s toegestuurd. Je kunt het zien als een soort minirapportage.

Foto 1: het boek.

Foto 2: de streep.

Foto 3: de bibliotheek.

Het doet me deugd om te zien dat er nog gestreept wordt. Dit is hoe de boeken eruitzagen die we vroeger leenden uit de plaatselijke bibliotheek. In vrijwel ieder boek zonder groen streepje op de rug waren wel woorden of soms complete zinnen doorgestreept. Schuttingtaal vooral, gebezigde krachttermen, of liever gezegd: vloeken.

En juist die woorden verstopt achter inkt waren interessant: als iemand wil dat je iets niet leest, wil je natuurlijk weten om welke woorden het dan gaat. En hoe dik of permanent de inkt ook aangebracht mag zijn, het weet nooit helemaal de afgedrukte letters te verbloemen. Het is maar net hoe je het licht erop laat vallen, ontdekte ik al snel, en zo heb ik onder de lamp van mijn nachtkastje heel wat krachttermen tot mij genomen.

Het zien van een weggestreept woord of zin wakkert dan ook nostalgische gevoelens aan.

Iemand vertelde mij wel eens dat ze als kind af en toe boeken moest ophalen voor haar aan huis gekluisterde buurvrouw. ‘Dan kan ik lekker even strepen’, zei ze dan. Ze ging daar echt voor zitten. Heerlijk vond ze dat. Ook nostalgie.

In door leners gecensureerde boeken kon ik dus altijd wel de humor zien. Tot een lener aan de balie stond en bewerkte pagina’s van een boek opensloeg. Totaal niet geamuseerd, om er maar een anglicisme in te gooien. Ze wenste geen ‘gecensureerde boeken’, ze wilde zelf uitmaken waar ze zich over op kon winden of niet. En gelijk had ze.

Voordat je nu zelf een markerstift ter hand wilt nemen: bibliotheken stellen het NIET op prijs dat er gestreept wordt. Het boek is eigendom van de bibliotheek en dient in dezelfde staat weer ingeleverd te worden als dat het geleend is. Vloeken doorstrepen is - hoe goed bedoeld ook - een vorm van vandalisme.

Overigens ben ik helemaal geen liefhebber van groftaalgebruik of overmatig gevloek in boeken. Al zal dat meer te maken hebben met lui schrijverschap. Na drie geeveedeetjes ben je me kwijt. Vloeken blijft een uiting van onmacht, en datzelfde geldt ook voor een schrijver. De strijdvaardige Bond Tegen Vloeken signaleerde een tijdje terug dat de vloeken en krachttermen in jeugdliteratuur alsmaar toeneemt en ook dat lijkt me een onverstandige ontwikkeling. Laat de jeugd maar zelf krachttermen ontdekken. Verstopt achter een laagje markerinkt.

Gekkigheid natuurlijk. Maar toch: wat is leuker? Vloeken aangereikt krijgen op een presenteerblaadje of ze zelf proberen te ontcijferen?

En ook het strepen zelf blijft best lekker. Een aantal jaren terug kreeg ik van mijn broer als verjaardagscadeautje een kookboek van Nick Toet, iemand die op geheel eigen wijze kookfilmpjes maakt en daarbij een uitgebreid vocabulaire inzet. Alleen al in de inleiding van het boek stonden ongeveer drie krachttermen. Nou ja, laten we het houden op schuttingstaal. Na het verwijderen van het inpakpapier kreeg ik een fijne dikke markerstift aangereikt en hebben we gebroederlijk zitten strepen.

Eén van de beste cadeautjes ooit.