#153 eindejaarlijstje 2024 (ja, veel te laat)

Nog even over 2024 he, wat een jaar was dat evengoed. In mijn laptop stond een half afgemaakt eindejaarlijstje, waar ik wat hoogtepunten in had gezet. Maar nu is het al 2025 en dan heeft het geen zin meer om zo’n lijstje te delen. De stemming is ook weg.
De kerstboom is inmiddels afgetuigd, aan de weg gezet en opgehaald. Wel een feestelijk gezicht hoor, zo’n busje vol met tevreden kinderen en een laadruimte vol bomen. Dat worden leuke bezoekjes aan het zwembad dit jaar.

Doordat oudejaarsdag midden in de week viel ervaar ik het gevoel 2 weken in 1 mee te maken. Wonderlijk hoe een aftelmoment je hele tijdsbeleving in de war kan schoppen. We zitten in de laatste week van het vorige jaar, en tegelijkertijd in de eerste week van het nieuwe jaar. In dat opzicht zou ik dus nog prima kunnen terugblikken. Mooi woord trouwens: terugblikken. Alsof je een jaar lang de ogen van 2024 in je nek gevoeld hebt en je nu omdraait om dat jaar eens flink in de ogen te staren. Ik dwaal af.

BOEKEN

In de vorige blogpost deelde ik de laatste boeken van het jaar. In deze link vind je ook de links naar de andere boeken die ik gelezen heb. Neem eens een kijkje, misschien vind je wel een titel die je aanspreekt en heb je weer een fijn boek om het nieuwe jaar mee te beginnen. De beste titels vond ik overigens:
- Bezeten Stad van Stephen King
- Het eiland van Anna van Eva Vriend
- Het donkerste donker van Rosanne Kropman
- De mensheid zal nog van mij horen van Joris van Casteren

Wil je in 2025 meer gaan lezen? Ik kan van harte de app van Hebban aanbevelen. Je kunt er titels toevoegen aan een wil-ik-nog-lezenlijstje en de boeken bijhouden die je gelezen hebt. Bijna ieder boek dat ooit is uitgebracht staat in de app mét recensies van andere lezers. Best geinig.

Trouwens, stripboeken mogen er ook zijn. Afgelopen najaar verscheen Onrust in Montmarte, een album in de blauwe reeks van Suske en Wiske van de hand van Dirk Stalleart. Och wat kan die man tekenen en wat oefent hij dat ambacht toch nog lekker ouderwets uit. Het inktwerk is ook nog met de hand gedaan he, dat zie je steeds minder. En dat inktwerk is lekker strak uitgevoerd hoor. Partijtje genieten.

FILMS EN SERIES

Ergens in het afgelopen jaar heb ik overwogen om het televisieabonnement op te zeggen. Dat ding staat vaker uit dan aan en mocht het voorkomen dat ik een avondje aan het zappen ben is er geen bal op de teevee. De commerciëlen kijk ik nauwelijks en bovendien heeft de NPO een fijne app waar je alles op terug kunt zien. Toch zijn er wel wat hoogtepuntjes op te noemen waar ik afgelopen jaar van genoten heb of die indruk gemaakt hebben.

De Joodse Raad: Pierre Bokma werd terecht geroemd om zijn acteerprestatie in deze serie. Niemand kan zo geloofwaardig zijn mondhoeken laten zakken als Bokma. Zonder gekheid: het verhaal van de serie is aangrijpend en verdient het om vertelt te worden. Dat hebben ze bijzonder goed gedaan.

Huub Stapel: het is ongelooflijk hoe vaak die man op pad wordt gestuurd door Omroep Max. Dan loopt hij weer de hele IJssel af, dan weer de Vecht, dan gaat hij rond langs de voormalig Zuiderzeekust en dan zit hij weer met zijn kluwen in de grond te wroeten naar Friese wortels. Binnen één jaar! Het volgt elkaar maar op, het gaat maar door en door. Zijn volgende rivier ligt al op hem te wachten: binnenkort kun je zien hoe Huub de Schelde afwandelt. Tussendoor mag hij weer lekker gewone mensen spreken, vragen hoe het is om aan de rivier te wonen en de antwoorden onderbreken door heel hard ‘oh!’, ‘tssss!’ en ‘niet waar!’ te roepen.
Toch vond ik de serie over de Zuiderzeewerken en de Friezen vermakelijk om te zien. Al komt het maar door die opgewekte Nienke de Jong.

Plakshot: is er dan echt geen bal op de teevee? Jawel, er is één programma dat wordt uitgezonden wat mij als geen ander weet te bekoren. Roel Maalderink brengt met zijn team satire aan de man zoals dat al lang niet is gebeurd. Op een slimme en originele manier houdt die jongen ons een spiegel voor. Mijn favoriet: de Narcisters.

Wat films betreft was 2024 een mager jaar. Ik kan zo niet één twee drie een film opnoemen die blijvende indruk heeft gemaakt. Vanavond ga ik naar de biopic - ja alweer zo’n film - van Robbie Williams. Hij wordt daarin geportretteerd als een chimpansee. Ben benieuwd. Hopelijk wordt 2025 een beter filmjaar.

PODCASTS

De podcasts die ik in ’23 heb geluisterd heb ik ook met plezier in ’24 geluisterd. Dat zijn onder andere:
- De ongelooflijke podcast
- Radio Romano (Podimo)
- Alle geschiedenis ooit (Podimo)
- De perfecte Podcast
- Europa draait door
- Geschiedenis voor herbeginners
- De grote podcastlas (aanrader, sympathieke jongens)

Hierbij zou ik nog graag 2 willen tippen: De nummer 1 aller tijden en Gonzo.

In De nummer 1 aller tijden strijden Bram Krikke en Stijn van Vliet met elkaar om het beste geschiedenisverhaal rond een bepaald onderwerp, denk bijvoorbeeld aan de nummer 1 bankroof of de nummer 1 pechvogel, wat een smakelijke podcast oplevert.

In Gonzo schuiven verschillende journalisten aan bij Merel Westerink en oud-hoofdredacteur Frans Loman om te praten over dat ene verhaal uit hun carrière wat ze altijd is bijgebleven. De aflevering met Marcel van Roosmalen, waarin hij vertelt over zijn tijd met de Pimmels – de mensen uit de partij van Pim Fortuyn – is vermakelijk.

MUZIEK

Iemand die afgelopen jaar wist te verrassen met zijn muziek was Claude. De deelname aan het Songfestival komende jaar is hem dan ook van harte gegund. Toe maar jongen, maak er maar iets moois van.

REIZEN EN TRIPJES

Dit jaar heb ik helemaal niet zoveel gereisd, dacht ik bij het tikken van deze blogpost. Maar, en dat is het leuke van een fotoalbum, een blik door de map bewijst het tegendeel. Hierbij wat hoogtepuntjes, misschien inspireert het je wel om de schoenen aan te trekken. Misschien ook niet hoor. Dat laat ik lekker aan jou.

Hunebedden: begin dit jaar zochten we onze ouders op die een weekendje naar Drenthe waren getrokken. Meppel daargelaten was ik nog niet eerder écht in Drenthe geweest. Eindelijk lag de kans daar om de beroemde hunebedden met eigen ogen te aanschouwen, en die kans greep ik met beide handen aan. Als je dan voor zo’n exemplaar staat, met keien waarvan je je afvraagt hoe ze het toch gefikt hebben, drijven al je zelfbeklag en bekommeringen naar een heel ver hoekje in de ziel. Wat rest is een eerbiedig zwijgen. Hunebedden: kan het iedereen aanraden.

Veenhuizen: in het voorjaar trokken we naar Veenhuizen. Ook weer diep in Drenthe, maar de route wees ons door het Drents-Friese Wold en dat maakte veel goed. Een plek die goede bedoelingen als fundament heeft is altijd leuk om te bezoeken, vroeg of laat treedt er verzakking op. Zonder gekheid: het dorpje is idyllisch en de moeite waard eens te bezoeken. Het gevangenismuseum, de voormalige kolonie, mag je zeker niet overslaan. Ik vond het één van de leukste museums die ik heb bezocht.

Ameland: met een goede vriend trok ik op een zomerse dag naar Ameland. Een leuk eiland. Mooie vuurtoren, schitterende natuur, goed volk.

Istanboel en omgeving: Istanboel stond al een tijdje op het lijstje. Wat een stad, kan niet anders zeggen. We hebben gewandeld door het oude Constantinopel, ontdekt hoe de Turk zijn kebab eet, te veel betaald om in de ondergrondse wateropslag de slotscéne uit Inferno na te spelen, evenwel te veel betaald om de Hagia Sophia te zien en we hebben geluierd op de Prinseneilanden in de Zee van Marmara.

Geert Mak mijmerde in zijn In Europa hoe het is om aan de rand van Europa te leven en na dit bezoek begrijp ik dat wel. Turkije, met in het bijzonder Istanboel, is net een kwartslag anders dan Europa, te westers om Aziatisch te zijn en te eigengereid om bij het Midden-Oosten te horen. Een blend van verschillende smaken die toch maar mooi samengaan. Hoewel de spanning tussen seculier en islamitisch, Atatürk en Erdogan, oost en west overal voelbaar is. Istanboel is een stad van minirokken en minaretten.

Leuk om er geweest te zijn, maar voor komend jaar zoek ik een andere sfeer. Ditmaal neig ik naar Rooms-Katholiek. Ook wel weer gezellig.

De Efteling: wat een feest. Wat een wondervol feest. Ik wist niet dat het zo leuk kon zijn.
Doordat we in het winterseizoen het park bezochten konden we bijna alle attracties bezoeken die ons leuk leken. Nog steeds zet ik tijdens de afwas het deuntje van de Fata Morgana op. Af en toe maar hoor, het moet ook leuk blijven. Een rangschik der attracties vind je hier.

OVERIGE OPMERKZAAMHEDEN

De mannen van Makkas hebben afgelopen najaar het interieur van hun kapsalon opgepimpt. Waar voorheen gezellige lijstjes met foto’s van oud Urk aan de muur prijkten, zijn er nu platen met imitatiemarmer gemonteerd. Ik vermoed dat dit een poging was om niet onder te doen voor een andere onlangs geopende kapsalon, waarbij ingezet werd met veel blingbling. Volg deze trend niet jongens. Nergens voor nodig. Wordt toch alsjeblieft geen spiegelpaleis. Die schildering van Bart Simpson als gangster gaf toch een zekere sjeu aan de knipbeurt en had heus niet achter een wandje gehoeven. Gelukkig hangt het Guitar Hero gitaartje nog steeds op zijn vaste plek.

TOT SLOT: HOOP VOOR 2025

Tussen de winkelpanden en kledingzaken die de Lange Nering in Emmeloord rijk is, ligt een klein zaakje verscholen waar een goede vriend en ik graag naar toetrekken op hongerige avonden. Sinds we er komen is de menukaart hetzelfde gebleven, met hier en daar een kleine aanpassing. De tl-verlichting knippert al een seizoen en de patronen van het vernieuwde behang correspondeert niet met elkaar, maar dat hindert niks. De kebabboer maakt ongeacht hoe druk het is tijd vrij voor een praatje. Extra knoflooksaus is geen probleem: de tube mag mee naar tafel. De salade wordt vers klaargemaakt, met tomaten in gelijkmatige partjes. De kebabrol wordt geschoren als een schaap op Texel.

Omdat de laatste tijd het vermoeden bij ons was bovengedreven dat de broodjes niet meer vers werden gebakken, besloten we het op de man af te vragen. Het was rustig in de zaak. ‘Geen sprake van’, werd er geantwoord. De kebabboer zou zijn vader nooit meer onbezwaard in de ogen kunnen kijken. De broodjes werden in het kader van planmatig werken van tevoren gebakken en ingevroren, vertelde hij, wat verklaring bood aan ons vermeende kwaliteitsverlies. Maar sinds kort bood hij zijn broodjes weer dagvers aan. Bedoeld of onbedoeld, de toon die hij aansloeg liet plichtsbesef doorschemeren.

We bestelden voor ons beiden een opgerolde pizza. De kebabboer vroeg of we een verse wilde, waarop wij instemmend knikten. ‘Dat is wel wat extra werk,’ zei hij, terwijl hij een van een homp deeg twee hompjes plukte. Terwijl we spraken over koetjes en kalfjes, Urk en Emmeloord en we zijn nieuwe grill mochten zien waar hij halalburgers op zou braden, zag ik hoe zorgvuldig zijn handen het deeg tot een bolletje draaiden.

Het gesprek ging richting het beleid van de gemeente, die in haar wijsheid had besloten de wok te laten verhuizen naar het pand op De Deel. ‘Terwijl er al veertig jaar een chinees zit! Die snijd je dan toch in de vingers?’
In het vrijgekomen pand aan de A6, vertelde hij terwijl de pizzabodem belegd werd met gekruid gehakt, zou een McDonald’s komen. ‘Dat wordt een nekslag voor ons en alle kleine ondernemers hier’.

Tsja, dacht ik terwijl ik toekeek hoe er met een tangetje jalapenopepertjes op één van de afgebakken pizza’s werd gelegd, de McDonald’s is nu eenmaal een sterk merk en de mensen vreten het. Een selfie met een Big Mac is nu eenmaal interessanter dan een selfie met een broodje kebab bij een niet kloppend behangmotief. De McDonald’s heeft complete aardappelsoorten weggedreven omdat er voor hun friet een aparte aardappel nodig is. Ik heb wel eens gefantaseerd hoeveel afval er op een dag van een gemiddelde McDonald’s vestiging verzameld wordt en ben daar mee gestopt toen de denkbeeldige berg een zekere hoogte kreeg. De McDonald’s is te laat begonnen met zijn herbruikbare bekers; die ecologische voetafdruk krijgen ze nooit meer uitgewist. Dat wilde ik allemaal zeggen, maar ik hield het bij: ‘ze maaien alles weg’.

Terwijl de laatste hand aan de pizza’s werd gelegd begon achter in mijn hoofd Drs. P te zingen. Degeneratie en makelarij, zong die man, knolraap en lof, schorseneren en prei.
‘Doordat het gehakt vers is komen de kruiden beter tot zijn recht,’ zei de kebabboer. Er kwam aluminiumfolie aan te pas. ‘Het wordt één grote smaakexplosie’.

We namen plaats aan een tafeltje waar we de eerste hap namen. Dit was vers: prettig deeg, knapperige sla, smakelijke tomaten en romige knoflooksaus. Het gekruide gehakt liet het geheel inderdaad exploderen.

Nog een hap: weg met de monocultuur! Een derde hap: weg met de McDonald’s!

De explosie bereikte zijn ware omvang.
Heel onze wereld wordt één woestenij.
En: nooit meer, nooit meer, keert het getij.
Knolraap en lof, schorseneren en prei.

Ondertussen keek de kebabboer toe of de pizza in de smaak viel. Hij knikte. Met volle mond knikten we terug.

Tijdens het eten, het moet zo halverwege de pizza zijn geweest, besloot ik dat het gekruide gehakt onmogelijk ten grondslag kon liggen van de explosie. Nee, het was toewijding geweest. Hartstochtelijke toewijding.

Heel onze wereld wordt één woestenij. Maar zolang er toewijding blijft bestaan, zal het goedkomen. 

Fijn 2025 mensen. 

Vooruit, nog eentje dan, omdat ze zo leuk zijn: